Groene speelplaatsen op scholen: gezondere en gelukkigere kinderen

26-05-2022

Groene speelplaatsen zijn in opmars en dat is maar goed ook. Het normale in ons land was dat speelplaatsen grijze, betonnen vlaktes zijn, waar kinderen een groot deel van hun jonge leven doorbrengen. We zijn dit beeld zodanig gewoon dat er mentale switch voor nodig is een groene speelplaats als het nieuwe normaal te zien. Studies tonen aan dat een groene of natuurrijke speelplaats gezondheidsvoordelen heeft zowel mentaal als fysiek, dat kinderen beter zouden presteren op school en dat vooral in de grote steden de gezondheidsongelijkheid zou verkleinen. Directeurs en leraars ondervinden zelf ook dat kinderen minder ruzie maken tijdens de speeltijd als er groene hoekjes en zones zijn.

Zelf herinner ik me de groene tuin in de Heilig Familie, de school in stad Sint-Niklaas waar ik in het middelbaar zat. De grote bomen waren heerlijk en de leerlingen van het hogere middelbaar mochten in de tuin rondlopen tijdens de pauze, terwijl de jongere leerlingen op de 'gewone' speelplaats speelden. Nu zie ik op Google Maps dat ook op de gewone speelplaats twee boompjes staan. Goed zo!

Het idee van groene speelplaatsen kadert zich binnen de klimaatproblematiek en het groeiende besef dat er een link is tussen volksgezondheid, ruimtelijke ordening en natuur. Dat is de conclusie van Hans Keune, politicoloog en doctor in de milieuwetenschappen, in een artikel in De Morgen. Immers, een groenere speelplaats zorgt lokaal voor schonere lucht wat de kans op het ontwikkelen van astma verkleint. Het groen vermindert ook de stress, en maakt het buitenzijn leuker en ontspannender. De verhoogde biodiversiteit kan ook effecten hebben op het menselijke microbioom, de kinderen worden weerbaarder. Tegenwoordig neemt men bij grote gezondheidsstudies het One Health principe ter harte, waarbij de gezondheid van de mens, dier, plant, en natuur als onderling afhankelijk worden gezien.

Studies op Europees niveau tonen aan dat contact met de natuur het welzijn bevorderd, al is nog meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe dit fenomeen precies werkt. (Mijn persoonlijke, ietwat naïeve mening: de natuur is onze natuurlijke habitat voor miljoenen jaren geweest, dus lijkt het me normaal dat we ons beter voelen omringd door natuur dan door beton).

In steden zullen de groene speelplaatsen, of speeltuinen deel uitmaken van de groene bubbel, en het hitte-eiland-effect helpen verminderen en zo bijdragen aan groenere, koelere, gezondere en meer leefbare steden.

Er zijn ook wat bezwaren tegen de groene speelplaatsen, die betwist kunnen worden:

het zogezegde oprukken van ziektes en plagen via vegetatie. Maar dan moet je je kind ook weghouden uit je tuin en in een steriele omgeving neerpoten, buiten de schooluren.
het feit dat ouders niet graag vuile, bemodderde kinderen van de school komen ophalen, in het geval van een volledig onthard speelveld. Dat lijkt niet op te wegen tegen de gezondheids- en welzijnsvoordelen die je kind kan ondervinden, maar het is wel een factor die in een regenachtig land in overweging genomen kan worden bij de planning, het uittekenen en het aanleggen van een speelwei of natuurrijke speelplaats.

------